(nguồn: Trung tâm DVVL tỉnh Bình Dương)

Theo số liệu trên cho thấy, lượng người lao động đang thất nghiệp muốn tìm việc trên 35 tuổi trong thời điểm cận Tết là 33.039 lao động (chiếm 92.46% trên tổng số lao động đang tìm kiếm việc làm), trong khi đó, trên thực tế hiện nay người lao động trên 35 tuổi lại rất khó xin việc bởi các doanh nghiệp hiện nay chỉ tuyển lao động dưới 35 tuổi. Vấn đề này diễn ra đã đẩy hàng nghìn lao động rơi vào tình cảnh không kiếm được việc làm và phải “nghỉ hưu” trong độ tuổi chỉ mới 35 tuổi.

Theo khảo sát thị trường lao động hiện nay, độ tuổi bình quân của công nhân trong các doanh nghiệp là 31,2 tuổi, trong đó lao động ngành điện – điện tử là 26,9 tuổi; dệt may – giày da trung bình 29,5 tuổi; ngành chế biến – chế tạo là 30,9 tuổi. Thời gian trung bình của công nhân làm cho doanh nghiệp chỉ từ 6 - 7 năm. Không khó để thấy tại các thông tin tuyển dụng của các doanh nghiệp, có rất ít cơ hội việc làm dành cho người lao động sau 35 tuổi. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp chỉ tuyển lao động tới 30 tuổi. Với những lao động trên 35 tuổi gần như được coi là quá tuổi lao động, bởi theo các doanh nghiệp đa phần các ngành nghề hiện nay, nhất là ngành dệt may – da giày là những ngành nghề đòi hỏi sức khỏe, nhanh tay, nhanh mắt, cho nên những đối tượng lao động trên 35 tuổi sức khỏe đã không còn đáp ứng được yêu cầu của công việc nữa.

Đây là thực trạng đáng báo động trong thị trường lao động hiện nay, nếu không được giải quyết tốt, sẽ ảnh hưởng không nhỏ về các vấn đề như an sinh xã hội.

Thực trạng lao động trên 35 tuổi đi tìm việc

Rất nhiều lao động trên 35 tuổi có kinh nghiệm tay nghề trên 6, 7 năm nhưng khi đi tìm việc gõ cửa nhiều công ty nhưng không nơi nào nhận, trường hợp này rất phổ biến, các doanh nghiệp đều nhận hồ sơ, phỏng vấn và hẹn sẽ liên lạc sau rồi mất hút, mặc dù không doanh nghiệp nào nói rõ lý do vì sao nhưng dường như điều này đã trở thành “luật ngầm” với lý do “lao động lớn tuổi sức khỏe không bằng lao động trẻ, năng suất lao động thấp”.

Hiện nay, không hiếm thấy nhiều doanh nghiệp chỉ tuyển dụng lao động từ 18 – 35 tuổi, những thông tin tuyển dụng chủ yếu tập trung vào nhóm lao động trẻ, không có cơ hội việc làm nào cho lao động trên 35 tuổi. Theo đó, sau khi bị sa thải và không tìm được việc làm, đa phần người lao động làm công việc tự do, buôn bán, công việc nội trợ gia đình, làm ruộng và bán hàng rong. Đặc biệt, đối với lao động nữ, tập trung phần lớn (82,6%) là bán hàng rong và bán nước, 12,1% làm công việc tự do... Nhưng hiện nay, khi mà nền kinh tế nông nghiệp đã dần chuyển qua công nghiệp thì việc làm sau khi thất nghiệp như làm ruộng, nội trợ gia đình,… đã không còn phụ giúp gia đình được nữa.

Thực trạng hiện nay, người lao động không quan tâm đến đào tạo nghề cho bản thân khi còn trẻ mà bước vào thị trường lao động từ rất sớm. Chỉ khi người lao động thất nghiệp mới làm hồ sơ hỗ trợ thất nghiệp và xin đi học nghề, nhưng hiện nay những ngành nghề được hỗ trợ cũng đang là xu hướng thu hút nhiều học viên, cho nên người lao động học xong ra mà không có tay nghề kinh nghiệm để cạnh tranh thì cũng rất khó xin được việc.

Chiêu trò đuổi già, tuyển trẻ

Hiện nay, rất nhiều công ty áp dụng cách thức thông báo thu hẹp sản xuất và đưa ra chính sách hỗ trợ người lao động nghỉ việc sớm. Với lý do đơn hàng liên tục giảm không có dấu hiệu khắc phục tình trạng đó, nên buộc phải thu hẹp sản xuất và khuyến khích người lao động đăng ký nghỉ việc để được hỗ trợ chính sách nghỉ việc, đối tượng họ nhắm đến là những lao động có năng suất lao động thấp, chi phí trả lương cao. Tuy nhiên, sau khi khuyến khích nghỉ việc hàng ngàn hợp đồng lao động, công ty lại tiến hàng tuyển dụng hàng loạt lao động mới. Điều này sẽ làm giảm phần lớn chi phí trả lương và tham gia BHXH, bởi lẽ lao động làm việc lâu năm sẽ có mức lương cao hơn so với lao động vừa tuyển dụng vào.

Cũng thêm nhiều trường hợp, người lao động trẻ do muốn có thêm thu nhập và tích lũy nên đã làm thêm tăng ca, về lâu dài sức khỏe bị vắt kiệt, kéo theo khi đến độ tuổi 35, lao động không còn đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp nữa, sẽ bị công ty chuyển sang bộ phận khác, qua thời gian công việc không phù hợp hoặc do không chịu được điều kiện làm việc khắc nghiệt, người lao động sẽ chủ động viết đơn xin nghỉ việc. Trong khi đó, với sức khỏe không đảm bảo, cơ hội tìm việc làm mới lại rất khó khăn.

Trong khi bị đẩy ra đường lúc đã lớn tuổi, mà khả năng tìm được việc làm lại hiếm hoi, vậy giải pháp nào để mở ra con đường mới cho lao động trên 35 tuổi?

Biểu đồ: tỷ lệ nghề nghiệp trước khi mất việc làm tháng 12/2018

(Nguồn: Trung tâm DVVL tỉnh Bình Dương)

Theo biểu đồ trên cho thấy, lao động mất việc làm chủ yếu tập trung là lao động giản đơn, chiếm 81% tổng số nghề lao động trước khi mất việc làm trong tháng 12/2018. Một số doanh nghiệp cho rằng lao động 35 tuổi mặc dù có kinh nghiệm, kỹ năng làm việc, nhưng năng suất lao động của họ dần kém đi và khả năng nhanh nhạy không còn cao cho nên doanh nghiệp muốn đội thay thế ngũ lao động trẻ tuổi hơn, năng động và sẵn sàng học hỏi, tiếp thu cái mới. Do vậy, nếu người lao động không không tự học hỏi nâng cao kiến thức và khả năng để nâng cao giá trị lao động của bản thân thì nguy cơ bị sa thải cao thì rất khó để tìm được việc mới.

Trước thực trạng như vậy, người lao động nên có những biện pháp cho bản thân mình. Hiện nay, phần lớn lao động mất việc làm là đối tượng lao động phổ thông, chưa qua đào tạo. Do đó, khi mất việc rất khó để quay lại thị trường lao động. Vì vậy, chủ động học nghề, nâng cao trình độ chuyên môn, chuẩn bị kế hoạch nghề nghiệp rõ ràng, sẵn sàng chuyển việc là một trong những biện pháp lâu dài để lao động tự tạo ra việc làm cho chính mình.

Ban biên tập Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Bình Dương